Sự vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin ở Hồ Chí Minh nổi lên một số đặc điểm

         Chủ nghĩa Mác-Lênin là nguồn gốc lý luận trực tiếp, quyết định bản chất tư tưởng Hồ Chí Minh. Hồ Chí Minh khẳng định: “Chủ nghĩa Lênin đối với chúng ta, những người cách mạng và nhân dân Việt Nam, không những  là cái “cẩm nang” thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam mà còn là mặt trời soi sáng đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản”

           Đối với chủ nghĩa Mác-Lênin, Hồ Chí Minh đã nắm vững cái cốt lõi, linh hồn sống của nó, là phương pháp biện chứng duy vật, học tập, lập trường quan điểm, phương pháp biện chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin để giải quyết các vấn đề thực tiễn của cách mạng Việt Nam.

Chủ nghĩa Mác-Lênin là nhân tố ảnh hưởng quan trọng nhất và tác động quyết định đến quá trình hình thành và phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh.

Đó là cơ sở hình thành thế giới quan và phương pháp luận khoa học của Hồ Chí Minh, nhờ đó mà Nguyễn ái Quốc - Hồ Chí Minh đã có bước phát triển về chất từ một người yêu nước trở thành một chiến sĩ cộng sản lỗi lạc, tìm ra con đường cứu nước đúng đắn. Chính trên cơ sở của lý luận Mác-Lênin đã giúp Người tiếp thu và chuyển hoá những nhân tố tích cực, những giá trị và tinh hoa văn hoá của dân tộc và của nhân loại để tạo nên tư tưởng của mình phù hợp với xu thế vận động của lịch sử. Vì vậy, trong quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh thì chủ nghĩa Mác-Lênin có vai trò to lớn, là cơ sở, nguồn gốc chủ yếu nhất.

c) Chủ nghĩa  Mác-Lênin là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận của tư tưởng Hồ Chí Minh: chủ nghĩa Mác-Lênin là nguồn gốc lý luận trực tiếp, quyết định bản chất của tư tưởng Hồ Chí Minh và tư tưởng của Người góp phần làm phong phú thêm Chủ nghĩa Mác-Lênin ở thời đại các dân tộc bị áp bức vùng lên giành độc lập, tự do. “Chủ nghĩa Mác-Lênin đối với chúng ta… là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội…”. Vai trò của chủ nghĩa Mác-Lênin thể hiện:

          Quyết định bản chất thế giới quan khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh.

Quyết định phương pháp hành động biện chứng của Hồ Chí Minh.

Tư tưởng Hồ Chí Minh là chủ nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam, là tư tưởng Việt Nam thời Hiện đại.

Sự vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin ở Hồ Chí Minh nổi lên một số đặc điểm

Thứ nhất, hành trang tư tưởng  khi ra đi tìm đường cứu nước Nguyễn Tất Thành là chủ nghĩa yêu nước cháy bỏng với một vốn học chắc chắn, một năng lực trí tuệ sắc sảo, Người đã phân tích, tổng kết các phong trào yêu nước Việt Nam chống Pháp cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX; Người tự hoàn thiện vốn văn hoá, vốn chính trị, vốn sống thực tiễn phong phú nhờ đó Bác đã tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lênin như một lẽ tự nhiên “tất yếu khách quan và hợp với quy luật”. Chủ nghĩa Mác-Lênin là bộ phận văn hoá đặc sắc nhất của nhân loại: tinh tuý nhất, cách mạng nhất, triệt để nhất và khoa học nhất

 Thứ hai, khác với các nhà yêu nước cách mạng Việt Nam tiền bối, ở Nguyễn Tất Thành đã có sự thống nhất giữa mục đích và phương pháp ra đi tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc. Nhờ đó trong suốt thời gian bôn ba, khảo nghiệm, với tư duy độc lập, tự chủ và sáng tạo, Nguyễn Tất Thành đã hoàn thiện trí tuệ của mình bằng vốn hiểu biết văn hóa, chính trị và thực tiễn cuộc sống phong phú của cả nhân loại. Người đã rút ra một kết luận trong sự phát triển nhận thức của mình: chủ nghĩa tư bản, đế quốc ở đâu cũng tàn bạo, độc ắc, bất công: người lao động ở đâu cũng bị áp bức, bóc lột, chà đạp, dù màu da có khác nhau nhưng trên đời này chie có hai giống người “giống người áp bức, bóc lột và giống người bị áp bức bóc lột” và cũng chỉ có một tình hữu ái là thật, đó là tình hữu ái vô sản. Những kết luận ấy dù rất gần gũi  với những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác – lenin, song chỉ có tác dụng giúp cho Nguyễn Ái Quốc tiếp thu và vận dụng chủ nghĩa Mac – lenin phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện cụ thể ở Việt Nam.

Thứ ba, khác với các nhà trí thức tư sản phương Tây đến với chủ nghĩa Mac – leenin chủ yếu như đến với một học thuyết nhằm giải quyết những vấn đề về tư duy hơn là hành động, Nguyễn Ái Quốc tìm đến chủ nghĩa Mac- leenin là để tìm kim chỉ nam cho sự nghiệp cứu nước giải phóng dân tộc, tức là từ nhu cầu của thực tiễn các mạng Việt Nam. Trước khi đọc sơ thảo lần thứ nhất luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của V.I.Lenin, Nguyễn Ái Quốc đẫ biết đến cách mạng tháng Mười và ủng hộ nó chỉ theo cảm hứng tự nhiên đã biết đến    và rất kính yêu V.I.Lenin, vì ông là một người yêu nước vĩ đại và giải phóng đồng bào mình; đã tham gia Đảng Xã hội Pháp ,vì họ đã tỏ sự đồng tình với cuộc đấu tranh của các dân tộc bị áp bức. Điều đó cho thấy tuy đã là thành viên của Đảng Xã hội Pháp, song Nguyễn Ái Quốc vẫn là một người dân mất nước, đang khao khát đi tìm độc lập, tự do cho dân tộc mình và cho các dân tộc bị áp bức khác. Đọc tác phẩm của V.I.Lenin  , người đã thấy rõ sự thống nhất giữa cách mạng vô sản với cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa. Nhờ đó Nguyến Ái Quốc tìm thấy con đường giải phóng dân tộc Việt Nam và trở lại nghiên cứu chủ nghĩa Mac sâu hơn.

          Thứ tư, khác với nhiều nhà cách mạng trên thế giới, Hồ Chí Minh đã tiếp thu lý luận Mác – Lênin theo phương pháp nhận thức mácxít, đồng thời theo nối “đắc ý, vong ngôn”của phương Đông  cốt nắm lấy cái tinh thần, cái bản chất chứ không tự trói buộc trong cái vỏ ngôn từ. Người vận dụng lập trường, quan điểm và phương pháp của chủ nghĩa Mác – Lênin để tự tìm ra những chủ trương, giải pháp, đối sách phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể, từng thời kỳ cụ thể của cách mạng Việt Nam chứ không đi tìm những kết luận có sẵn trong sách vở kinh điển.Như vậy, sự kết hợp của cả hai phương pháp Đông – Tây với thực tiễn của cách mạng Việt Nam đã trở thành đặc điểm đạc trưng riêng có của Hồ Chí Minh trong quá trình phát triển nhận thức, tư tưởng.