Thứ Tư, 3 tháng 8, 2016

BÌNH LUẬN Ý KIẾN PHẠM TỘI CÓ TỔ CHỨC LÀ MỘT HÌNH THỨC ĐỒNG PHẠM ĐẶC BIỆT

I. BÌNH LUẬN Ý KIẾN PHẠM TỘI CÓ TỔ CHỨC LÀ MỘT HÌNH THỨC ĐỒNG PHẠM ĐẶC BIỆT.
1.                 Quy định của pháp luật về động phạm, phạm tội có tổ chức.
Theo khoản 3 Điều 20 Bộ luật hình sự thì, phạm tội có tổ chức là hình thức đồng phạm có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm. Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm (khoản 1 Điều 20 Bộ luật hình sự). Như vây, phạm tội có tổ chức, là trường hợp nhiều người cố ý cùng bàn bạc, cấu kết chặt chẽ với nhau, vạch ra kế hoạch để thực hiện một tội phạm, dưới sự điều khiển thống nhất của người cầm đầu. Phạm tội có tổ chức, là một hình thức đồng phạm, có sự phân công, sắp đặt vai trò của những người tham gia. Trong đó mỗi người thực hiện một hoặc một số hành và phải chịu sự điều khiển của người cầm đầu.
Khi quyết định hình phạt đối với trường hợp phạm tội có tổ chức, cần chú ý:
- Dù với vai trò nào (người tổ chức, người thực hành, người xúi dục hay người giúp sức) thì tất cả những người trong vụ án đều bị áp dụng tình tiết tăng nặng là phạm tội có tổ chức. Tuy nhiên, mức độ tăng nặng nhiều hay ít đối với từng người còn tuỳ thuộc vào vai trò của họ trong vụ án.
- Đối với vụ án có nhiều người tham gia và bị kết án về nhiều tội khác nhau thì cần phân biệt, tội phạm nào là trường hợp phạm tội có tổ chức, tội phạm nào chỉ là đồng phạm thông thường không thuộc trường hợp phạm tội có tổ chức; bị cáo nào phạm tội thuộc trường hợp phạm tội có tổ chức thì mới bị áp dụng tình tiết tăng nặng phạm tội có tổ chức.
- Đối với vụ án thuộc trường hợp phạm tội có tổ chức, nhưng trong đó có người đã tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội và được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm, nhưng hành vi thực tế đã thực hiện của người này có đủ yếu tố cấu thành của một tội khác, thì người đó không phải chịu trách nhiệm về tình tiết tăng nặng phạm tội có tổ chức, vì tội phạm mà họ định thực hiện tuy có tổ chức nhưng họ đã tự ý chấm dứt, còn tội phạm mà họ bị truy cứu trách nhiệm hình sự là một tội phạm độc lập, không liên quan đến việc phạm tội có tổ chức.

2.                 Bình luận ý kiến
2.1   Bình luận ý kiến.
Ý kiến trên đã nêu lên được sự đặc biệt của tội phạm có tổ chức, nêu lên được mức độ, tính chất nguy hiểm của tội phạm có tổ chức.
Sở dĩ nói tội phạm có tổ chức là một dạng đồng phạm đặc biệt là vì: nó là một hình thức đồng phạm tuy nhiên tính chất kết cấu chặt chẽ, lâu dài và  mức độ nguy hiểm của nó dối với xã hội của loại tội phạm này cao hơn so với những đồng phạm thông thường.. Mặt khác, phạm tội có tổ chức bao giờ cũng có người tổ chức (người cầm đầu), nhưng không phải chỉ có người tổ chức mới bị áp dụng tình tiết tăng nặng này mà tất cả những người tham gia đều bị coi là phạm tội có tổ chức. Thực tế ở việt Nam ta, khi bắt được các tội phạm có tổ chức, thường thì chung đã thực hiện rất nhiệu vụ vi phạm pháp luật. Điều đó cho thấy sự tinh vi và tổ chức với mục đích hoạt động lâu dài của chúng.
Tội phạm có tổ chức là một hình thức đồng phạm, tuy nhiên hai khái niệm này không đồng nhất với nha. Do mức độ nguy hiểm của phạm tội có tổ chức mà tại điều 48 bộ luật Hình sự quy đinh về tình tiết tăng nặng của tội phạm pháp luật có quy định tội phạm có tổ chức là một tình tiết tăng nặng nhưng không quy định đồng phạm là một tình tiết tăng nặng.
Tội phạm có tổ chức được đánh giá có tính chất nguy hiểm cho xã hội cao hơn những tội phạm do những người phạm tội đơn lẻ thực hiện Bởi lẽ:
- Những loại tội phạm có tính chất nguy hiểm cho xã hội cao thường do các tổ chức tội phạm thực hiện.
- Những tội phạm do nhóm tội phạm thực hiện thường có sự tập trung sức lực, trí tuệ, sự phối hợp, tương trợ lẫn nhau giữa những kẻ phạm tội, điều đó tạo điều kiện cho các tổ chức tội phạm không chỉ thực hiện tội phạm một cách dễ dàng hơn mà trong nhiều trường hợp có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng hơn, dễ dàng che giấu dấu vết của tội phạm để chống lại sự điều tra, khám phá của các cơ quan bảo vệ pháp luật. Về mặt tâm lý, những thành viên trong tổ chức tội phạm do dựa dẫm vào nhau nên quyết tâm phạm tội thường là cao hơn so vời các trường hợp phạm tội riêng lẻ. Đương nhiên, các tội phạm do tổ chức tội phạm thực hiện đều bằng phương thức phạm tội có tổ chức.
2.2 Thực trạng về tôi phạm có tổ chức và một số kiến nghị pháp luật.
Trước tình hình phạm tội có tổ chức ở Việt Nam và một số nước trên thế giới, cũng như tình hình phạm tội có tổ chức của người Việt Nam ở nước ngoài đang diễn biến rất phức tạp, gây ra nhiều hậu quả xấu về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng... không những cho một quốc gia mà còn đe dọa an ninh, hòa bình trong khu vực và toàn thế giới. Riêng ở nước ta, trên thực tế cũng đã tồn tại một vài băng nhóm tội phạm mang tính chất xã hội đen len lỏi trong kshá nhiều lĩnh vực.
Để góp phần ngăn chặn và trừng trị nghiêm khắc hình thức phạm tội nguy hiểm này, chúng tôi kiến nghị hoàn thiện quy định của Bộ luật hình sự hiện hành liên quan đến tình tiết tăng nặng định khung phạm tội có tổchức; cụ thể như sau:
Thứ nhất, Bổ sung một số tình tiết định khung tăng nặng vào tội đe dọa giết người; tội hành hạ người khác; tội buộc người lao động, cán bộ, công chức thôi việc trái pháp luật.
Thứ hai, sửa tình tiết định khung tăng nặng của tội bạo loạn và tội hoạt động phỉ liên quan đến đồng phạm nói chung và phạm tội có tổ chức nói riêng.
Thứ ba, bổ sung vào Bộ luật Hình sự những điều luật quy định cụ thể đến tội phạm có tổ chức: nhìn chung theo quy định của Bộ luật Hình sự hiện hành về chế định đồng phạm (Điều 20) và chế định chuẩn bị phạm tội (Điều 17) thì không thể xử lý hình sự được khi các băng nhóm này chưa có hành vi cụ thể chuẩn bị hoặc thực hiện một tội phạm cụ thể nào. Do vậy, xét từ góc độ phòng ngừa tội phạm thì trong trường hợp này chúng ta thường bị động, phải theo dõi, chờ đợi cho đến khi có hành vi phạm tội cụ thể của nhóm tội phạm này thì mới xử lý được. Hiện nay Bộ luật Hình sự chỉ có điều 79 quy định về tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, trong đó có đề cập đến việc xử lý hình sự đối với người hoạt động thành lập hoặc tham gia tổ chức nhằm lật đổ chính quyền nhân dân. Quy định này nhằm tạo khả năng chủ động tấn công, ngăn chặn sớm tội phạm, không để cho tội phạm cũng như hậu quả của nó xảy ra. Hơn nữa, phạm tội có tổ chức là một dạng đồng phạm đặc biệt nghiêm trọng chính vì vậy pháp luật cần bổ sung những điều luật quy định cụ thể về loại tội phạm này.
II. BÌNH LUẬN Ý KIẾN “TRONG MỌI TRƯỜNG HỢP MỨC HÌNH PHẠT CAO NHẤT CÓ THỂ ÁP DỤNG ĐỐI VỚI NGƯỜI CHƯA THÀNH NIÊN PHẠM TỘI KHÔNG ĐƯỢC QUÁ 18 NĂM TÙ”.
1.     Những quy định pháp luật về người phạm tội chưa thành niên
Điều 18 Bộ luật Dân sự 2005  quy định: Người từ đủ mười tám tuổi trở lên là người thành niên. Người chưa đủ mười tám tuổi là người chưa thành niên. BLHS quy định về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự như sau: Tại Điều 12 BLHS năm 1999 ( sửa đổi, bổ sung năm 2009).
“1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhviệm hình sự về mọi tội phạm.
2.Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.”.
Như vậy pháp luật quy định về việc truy cứu trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên là dựa vào mức nguy hiểm của hành vi phạm tội. Cụ thể như sau:
- Việc xử lý người chưa thành niên phạm tội chủ yếu nhằm giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội.
- Trong mọi trường hợp điều tra, truy tố, xét xử hành vi phạm tội của người chưa thành niên, các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phải xác định khả năng nhận thức của họ về tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nguyên nhân và điều kiện gây ra tội phạm.
- Điều 35 Bộ luật Hìsnh sự quy định: "Không áp dụng hình phạt tử hình đối với người chưa thành niên phạm tội, đối với phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi khi phạm tội hoặc khi bị xét xử".  Ngoài ra, khoản 1, Điều 74 Bộ luật Hình sự quy định về mức xử phạt đối với người chưa thành niên phạm tội như sau: "Đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá mười tám năm tù; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá ba phần tư mức phạt tù mà điều luật quy định". Theo quy định tại Điều 33 Bộ luật hình sự thì tù có thời hạn là việc buộc người bị kết án phải chấp hành hình phạt tại trại giam trong một thời hạn nhất định, nhưng phải trong khoảng thời gian từ 03 tháng đến 20 năm. Như vậy nếu trường hợp người chưa thành niên bị phát tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất là ba phần tư của 20 năm nghĩa là 15 năm.
-  Người chưa thành niên phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự, nếu người đó phạm tội ít nghiêm trọng hoặc tội nghiêm trọng, gây hại không lớn, có nhiều tình tiết giảm nhẹ và được gia đình hoặc cơ quan, tổ chức nhận giám sát, giáo dục.
- Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người chưa thành niên phạm tội và áp dụng hình phạt đối với họ được thực hiện chỉ trong trường hợp cần thiết và phải căn cứ vào tính chất của hành vi phạm tội, vào những đặc điểm về nhân thân và yêu cầu của việc phòng ngừa tội phạm.
- Khi xét xử, nếu thấy không cần thiết phải áp dụng hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội, thì Tòa án áp dụng một trong các biện pháp tư pháp được quy định tại Điều 70 của Bộ Luật Hình sự 1999 (giáo dục tại xã, phường, thị trấn hoặc đưa vào trường giáo dưỡng).
 -Không áp dụng hình phạt tiền đối với người chưa thành niên phạm tội ở độ tuổi từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi, không áp dụng hình phạt bổ sung đối với người chưa thành niên phạm tội.
- Án đã tuyên đối với người chưa thành niên phạm tội khi chưa đủ 16 tuổi thì không tính để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm.
Như vậy, độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự là từ đủ 14 đến 18 tuổi, tùy theo tính chất nghiêm trọng của hành vi phạm tội, mà pháp luật quy định mức hình phạt của người phạm tội. nhưng mức coa nhất là 18 năm tù.
2.     Bình luận về ý kiến trên.
2.1 bình luận ý kiến trên
Như ta đã phân tích ở trên, thì ý kiến: “Trong mọi trường hợp mức hình phạt cao nhất có thể áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội không được quá 18 năm tù” là phù hợp với đặc điểm của tội phạm là trẻ vị thành niên và các điều kiện kinh tế xã hội của Việt Nam trong thời gian qua. Mỗi một nước có quy đinh khác nhau về tuổi chịu trách nhiệm hình sự và khung hình phạt đối với tội phạm là trẻ vị thành niên là khác nhau, ở một số nước châu Âu, thậm chí luật pháp còn quy định độ tuổi đó phải là 20. Hoặc có những nước độ tuổi ấy còn thấp hơn thế.
Sở dĩ ta nhận xét ý kiến trên là đúng đắn và phù hợp bởi  xuất phát từ đặc điểm về thể chất và nhận thức của người chưa thành niên và về truyền thống nhân đạo của nước ta:
Thư nhất, xuất phát từ nhận thức cũng như thể chất của người dưới 18 tuổi. Trong nghiên cứu khoa học cho thấy người dưới 18 tuổi ở nước ta là người chưa thực sự phát triển đầy đủ về thể chất cũng như về tâm, sinh lý. Họ bị hạn chế về trình độ nhận thức, khả năng kiềm chế và điều khiển hành vi của mình cũng như về kinh nghiệm sống, thiếu những điều kiện về bản lĩnh tự lập, không có đủ kiến thức về pháp luật.  Ngoài ra, khả năng tự kiềm chế chưa cao nên họ dễ bị kích động, dễ bị lôi kéo vào những hoạt động phiêu lưu, mạo hiểm để kẻ xấu dễ dàng kích động, lôi kéo và lợi dụng.
Thứ hai, xét trên góc độ truyền thống nhân đạo của nước ta, tất cả mọi quy định, điều luật được ban hành đều dựa trên những cơ sở chính sách nhân đạo, nhân văn phù hợp với truyền thống của người Việt Nam. Do đó, pháp luật hình sự Việt Nam đã đặt ra những nguyên tắc riêng khi xử lý hành vi phạm tội của người chưa thành niên. Chính sách hình sự của Đảng và Nhà nước ta trong việc xử lý đối với người chưa thành niên phạm tội là nhân đạo, ngoài trừng trị tội phạm thì mục đích chủ yếu của chính sách hình sự này là cảm hóa giáo dục, giúp đỡ họ sửa chữa sai lầm, hòa nhập với xã hội, phát triển lành mạnh và trở thành công dân có ích cho xã hội.
2.2 Tình hình phạm tội của người thành niên hiện này và một số kiến nghị.
Tuy nhiên tình hình phạm tội của người chưa thành niên đang ngày một gia tăng mạnh, hơn nữa tính chất phạm tội rất manh động và nguy hiểm. Trong những năm gần đây, tình hình trẻ em phạm tội ngày càng diễn biến phức tạp, có chiều hướng gia tăng về số lượng và tính chất nguy hiểm của hành vi. Ở phạm vi cả nước, trong những năm qua, tình trạng vị thành niên phạm tội đang có chiều hướng gia tăng và “trẻ hóa”. Với con số trung bình 10.000 vụ tội phạm hình sự do trên 15.000 vị thành niên gây nên mỗi năm. Trong cơ cấu tội phạm thì tội phạm nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng chiếm tỷ lệ cao (trên 50%) (số liệu tại Hội thảo về chương trình hành động quốc gia vì trẻ em giai đoạn 2011 – 2020 do Bộ lao động thương binh xã hội tổ chức). Về giới tính: Đa số vị thành niên phạm tội là nam. Tuy nhiên cũng có một số lượng không nhỏ là nữ vị thành niên phạm tội. thực tế cho thấy trẻ vị thành niên thường mắc phải những tội phạm có tính chất bạo lực như cố ý gây thương tích, cướp, cướp giật, cưỡng đoạt tài sản. Một số trường hợp phạm tội giết người, buôn bán tàng trữ ma túy... hơn nữa, nếu như trước đây vị thành niên phạm tội có tính chất đơn lẻ thì hiện nay xu hướng phạm tội đã chuyển dịch sang phạm tội có tổ chức, thành bang nhóm; Thủ đoạn tinh vi, phức tạp, manh động, tính chất, mức độ của hành vi ngày càng nguy hiểm.
Ví dụ:  vụ việc sát thủ máu lạnh đặc biệt dã man, tàn bạo như Lê Ngọc Chung (15 tuổi, quê Thanh Oai, Hà Nội) sát hại 03 người nhưng khi phạm tội mới 15 tuổi nên chỉ bị tuyên án 12 năm tù; hoặc sát thủ Lê Văn Luyện sát hại 3 người nhưng vì khi phạm tội dưới 18 tuổi nên chỉ phải lãnh mức án “kịch khung” là 18 năm tù. Đây là hai vụ án đặc biệt điển hình cho sự mạnh động nguy hiểm của trẻ vị thanh niên. Phía sau các bản án đã tuyên, dư luận cho rằng hình phạt dành cho các bị cáo lad sát thủ máu lạnh, thực hiện hành vi tàn ác, dã man giết người hàng loạt như trên là chưa tương xứng với tính chất và mức độ phạm tội; chưa đủ sức trừng trị tội phạm cũng như giáo dục, phòng ngừa chung.
Xuất phát từ thực tế có nhiều vụ án nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng nên có rất nhiều ý kiến trái chiều nhau về quy định độ tuổi chịu trách nhiệm của trẻ vị thanh niên. Cụ thể chủ yếu có hai ý kiến trái chiều như: có nhiều quan điểm bảo vệ quy định của pháp luật vẫn giữ nguyên độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự như hiện nay và nhiều quan điểm từ phía cho rằng cần giảm độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự xuống để nâng cao tính răn đe của luật hình sự.mỗi quan điểm trên đều có những lý do nhất định để làm cơ sở. Mặc dù vậy, hiện nay luật hình sự vẫn quy định như trên và chưa có sửa thay đổi hay sửa đổi về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.
Theo ý kiến của cá nhân em. Em cho rằng nên kết hợp cả việc sửa đổi một số điều luật trong Bộ luật Hình sự, để phù hợp với thực tế hơn và cần kết hợp với biện pháp giáo dục, tuyên truyền và phổ biến pháp luật. Cụ thế:
- Đối với biện pháp tuyên truyền phổ biến pháp luật, hiện nay ý thức pháp luật của một bộ phận trẻ vị thành niên còn thấp, pháp luật còn chưa được phổ biến rộng rãi đến từng nhà, từng người. Nếu hiểu pháp luật không đúng thì việc chấp hành đúng pháp luật là điều không khả thi. Các em còn chưa được tiếp xúc nhiều với những quy định của pháp luật, hơn nữa có một số em phạm tội có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, như ở dân tộc, những trẻ em cơ nhỡ, lang thang. Chính sự thiếu thốn khó khăn, không được học hành đến nơi đến chốn đã khiến các em trở thành đối tượng để người khác xúi dục, lợi dụng để thực hiện hành vi phạm tội. Chính vì vậy hơn hết nhà nước cần phổ biến pháp luật một cách rộng rãi, đẩy mạnh giáo dục pháp luật ở mỗi gia đình và nhất là trường học. Tạo mọi điều kiện để giúp đỡ các em có điều kiện khó khăn để hòa nhập với cộng đồng, nâng cao hiểu biết pháp luật và tránh được sự lôi kéo dụ giỗ của kẻ xấu. Các gia đình, đoàn thể, cấp chính quyền cần quan tâm hơn nữa đến việc giáo dục nhân cách, pháp luật cho con em mình. Hiểu biết pháp luật để chấp hành đúng, đó mới là biện pháp hữu hiệu nhất để trẻ tự bảo vệ mình, điều chỉnh hành vi của mình đi đúng quỹ đạo.
- Sửa đổi một số quy định về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người dưới 18 tuổi. Nên hay không giảm tuổi chịu trách nhiệm hình sự? theo ý kiến cá nhân em, tuy chinhs sách của nhà nước ta là răn đe, giao dục cho các em cơ hội được thay đổi và làm lại cuộc đời. tuy nhiên nếu cũng chính vì một trong những nguyên nhân khiến tình trạng tội phạm ngày càng trẻ hóa, ngày càng gia tăng cả về số vụ lẫn tính chất nghiêm trọng và tình hình kinh tế của nước ta đang phát triển hơn nhiều so với trước, các em có đầy đủ điều kiện để có sự phát triển toàn diện. Mặt khác công nghệ thông tin ngày càng phát triển các em có được những điều kiện tốt để hiểu hơn về xã hội và pháp luật so với trước. Cho nên theo em nên hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, đồng thời tăng mức hình phạt để trừng trị tội phạm và nâng cao tác dụng răn đe phòng ngừa, để pháp luật có được tính răn đe và nghiêm khắc. Hơn nữa, xử lý nghiêm khắc hơn đối với những trường hợp trẻ vị thành niên phạm tội đặc biệt nghiêm trọng để nâng cao tác dụng trừng phạt, răn đe. Chẳng hạn, những trường hợp sát thủ giết người hàng loạt, phạm liên tiếp nhiều tội thì cần phải “đặc cách” áp dụng hình phạt nghiêm minh hơn.
Nói tóm lại, để làm giảm trẻ vị thành niên phạm tội, gia đình và nhà trường có vai trò phải là nòng cốt, cần quan tâm, giáo dục kỹ năng sống mới cho giới trẻ; Cần tạo môi trường chăm sóc và động viên tinh thần cho các em, uốn nắn và khuyên răn các em về những điều hay lẽ phải. Nhà trường cũng là môi trường không thể thiếu để giúp trẻ hoàn thiện nhân cách. Cần chú trọng việc giáo dục đạo đức của các em; Bài trừ văn hóa phẩm đồi trụy, góp phần tạo môi trường xã hội lành mạnh trong việc giáo dục người chưa thành niên.  Hơn nữa, việc lập dự thảo sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự trong thời gian tới cũng nên cân nhắc, xem xét tình hình thực tế hiện nay để có hướng phù hợp, có thể giảm độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên phạm tội hoặc có chế tài riêng, xử lý nghiêm những trường hợp trẻ vị thành niên phạm tội đặc biệt nghiêm trọng để có tính răn đe. 






















                        
                         TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.     Bộ luật hình sự 1999( sửa đổi và bổ sung năm 2009)
2.     Giáo trình luật hình sự 1.
3.     Bài viết: Một số vấn đề về “phạm tội có tổ chức”. Thạc sỹ: Đinh Văn Quế.
6.     file:///C:/Users/USER/Downloads/8_1-2011%20(1).pdf

Và một số tài liệu tham khảo khác./.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét